Staat van het Onderwijs: voortijdig schoolverlaten daalt, maar blijft probleem

Inspecteurs beoordeelden bij de eerste reeks steekproefonderzoeken waarop de Staat van het Onderwijs is gebaseerd dat 45% van de onderzochte opleidingen een onvoldoende onderwijsresultaat hebben. Dit wordt beoordeeld aan de hand van de standaard Studiesucces. Bij deze standaard kijkt de inspectie vooral naar (on)gediplomeerde schoolverlaters. De overige beslisstandaarden waren meestal van goede of voldoende kwaliteit. Voortijdig schoolverlaten is een probleem waarbij meerdere factoren een rol spelen. Uit onderzoek blijkt dat studenten uitvallen door een combinatie van school- en studentgerelateerde zaken. “Scholen nemen maatregelen om te verbeteren wat in hun invloedssfeer ligt, zoals een betere intake, begeleiding, maatwerktrajecten en passend onderwijs”, aldus Tekin. “De vsv-brief die onlangs verscheen, laat zien dat de maatregelen uit de Werkagenda mbo en het actieplan vsv effect hebben en dat de daling op vsv is ingezet: bijna 2000 minder uitvallers in het mbo.”

Het is bemoedigend dat het aantal uitvallers daalt, en de mbo-scholen blijven zich onverminderd inzetten om dit aantal verder af te laten nemen. Tekin: “Mbo-scholen willen álle jongeren, ook voor wie een standaardroute minder vanzelfsprekend is, toegang geven tot een waardevolle toekomst. Daarom zetten we in op maatwerktrajecten, praktijkgerichte routes en modulair opbouwen van diploma’s. Die flexibiliteit helpt jongeren om stap voor stap te groeien richting een startkwalificatie en een duurzame plek op de arbeidsmarkt. Dat is de aanpak die, buiten de gebaande paden, toewerkt naar een startkwalificatie. Een aanpak die aansluit en past bij deze doelgroep studenten.”

De MBO Raad onderschrijft de aanbeveling van de Inspectie om het taalonderwijs in het vmbo-b/k en mbo-niveau 2 topprioriteit te geven. “Wij herkennen dat veel studenten beginnen aan het mbo met onvoldoende basisvaardigheden uit voortrajecten”, aldus Tekin. “Dit levert het mbo extra werk op, staat goed beroepsonderwijs in de weg en levert uiteindelijk problemen op bij doorstroom naar de arbeidsmarkt, de maatschappij en vervolgonderwijs. Ook zorgt het voor onnodige uitval van studenten en onbenutte talenten voor de beroepssectoren van Nederland.”

De inspectie maakt zich grote zorgen over de taalvaardigheid van leerlingen in alle lagen van het onderwijs. Uit onderzoek blijkt dat laaggeletterdheid de maatschappij ruim 1 miljard euro per jaar kost. Ook neemt het aantal nieuwkomers toe in het onderwijs. Tekin: “Het is ons een doorn in het oog dat inburgeraars en laaggeletterden nu geen gebruik kunnen maken van het volledige aanbod dat het mbo te bieden heeft. Het mbo biedt een uitgebreide infrastructuur en de expertise voor deze doelgroep die nu onvoldoende wordt ingezet voor inburgerings- en educatietrajecten. Maak van inburgering en laaggeletterdheid bij volwassenen een publieke taak!”

De inspectie constateert over het burgerschapsonderwijs dat de samenhang ontbreekt in wat leerlingen in het voortgezet onderwijs leren en hoe mbo-scholen het burgerschapsonderwijs inrichten. Daarom adviseert de inspectie de overheid meer ondersteuning te geven bij het burgerschapsonderwijs. De MBO Raad erkent het belang van goed burgerschapsonderwijs in een samenleving waarin toenemende polarisatie en zorgen over de democratische rechtsstaat aan de orde van de dag zijn. Tekin: “Mbo-Scholen staan midden in de samenleving en hebben dagelijks te maken met spanningen die leven maar kunnen natuurlijk niet alle maatschappelijke problemen oplossen. Het advies van de inspectie om als overheid meer te faciliteren past in de ontwikkelingen om toe te werken naar de wijziging van de kwalificatie-eisen en de invoering van het instellingsexamen burgerschap.”

De Inspectie geeft in de Staat van het Onderwijs aan na te denken over een herziening van het onderzoekskader en de standaard Studiesucces om de factor onderwijsresultaat (gediplomeerde studenten) in de toekomst evenwichtiger te beoordelen. Tekin: “Deze Staat van het Onderwijs brengt wat ons betreft de discussie op gang over hoe beleid en toezicht ingericht kunnen worden op een manier die voor een transparant en juist beeld zorgt en ook bijdraagt aan het ontwikkelen en behouden van talent dat nu nog te vaak onbenut blijft.”